Er is in Nederland een ernstig tekort aan donororganen. Mede omdat het aantal verkeersslachtoffers, de voornaamste bron van gezonde jonge en warme lijken, sterk is gedaald. De Tweede Kamer heeft nu dé oplossing gevonden. Iedereen is nu donor. Tenzij je van tevoren bezwaar aantekent. Donoren zijn minder blij en het regent opzeggingen bij het Donorregister. Wat zijn de biologische en ethische kanten aan deze standaard donatie van donororganen?
Levend of dood?
De grens tussen leven en dood is veel minder scherp dan veel leken denken. Zo blijken tot een etmaal ná het vaststellen van de dood bepaalde genen verhoogde activiteit te vertonen. Hartstilstand is vrij eenvoudig vast te stellen, maar met een hartpomp of hartmassage is in veel gevallen de bloedsomloop weer te herstellen. Een mens kan in principe blijven leven zonder hart, althans: als een pomp de functie overneemt.
Belangrijker is de vraag of iemands hersenen nog functioneren. Hier bestaat geen betrouwbare maatstaf voor. Er is het hersendoodprotocol, maar in enkele gevallen bleek dit ontoereikend. In theorie zou het EEG, het encefalogram, uitsluitsel moeten geven. Een EEG zonder impulsen komt overeen met ‘dood’. Uit bijna-dood ervaringen blijkt dat veel patiënten met een vlak EEG die daarna weer bijkomen, wel degelijk dingen in de operatiekamer hebben waargenomen tijdens hun ‘dood’. Ook de duur van de coma of de daarop volgende vegetatieve toestand zegt weinig. Er zijn gevallen bekend van patiënten die na jaren vegetatieve toestand weer bijkomen, al is dat zelden zonder zware hersenbeschadiging. Kortom: de kans is niet denkbeeldig, dat er organen uit een patiënt met functionerende hersenen zijn gesneden. Zonder verdoving.
De Azteken offerden geregeld aan de godheid Huitzilopochtli het nog kloppende hart van een krijgsgevangene.
Schending van de lichamelijke integriteit
Door dit wetsvoorstel wordt er vanuit gegaan dat een ieder die zich niet expliciet af heeft gemeld als donor, toestemming verleent voor orgaandonatie. Niet iedere Nederlander leest de krant of volgt het nieuws. Naar schatting twee miljoen laaggeletterden zijn niet in staat, de bureaucratie die samenhangt met het afmelden voor het donorregister af te ronden. Zoals we in de vorige paragraaf zagen, zijn de gevolgen ingrijpend bij een misdiagnose (al komt dit zelden voor, er zijn gevallen bekend).
Hiermee legt de staat beslag op de lichamen van haar onderdanen. Er worden in principe uit levende mensen organen gesneden. We moeten terug naar de Azteekse tijd, waarin de hogepriester een hart uit een levend slachtoffer rukte, voor deze forse inbreuk op de lichamelijke integriteit.
Een alternatief: de samaritaanse orgaandonatie
Op dit moment wordt door wetenschappers overal ter wereld aan gekweekte donororganen op basis van 3D-printtechnologie. Dit gebeurt met behulp van lichaamscellen van de patiënt. Hiermee worden afstotingsverschijnselen voorkomen. Dit zou technisch ook de beste oplossing zijn. Helaas is deze techniek nog niet voorhanden voor alle organen in het klinische stadium. Een alternatief tot die tijd is dan de samaritaanse orgaandonatie. Een levende donor, bijvoorbeeld iemand die het leven van een familielid of vriend wil redden, doneert dan bijvoorbeeld een nier aan een patiënt. Dit kan alleen met organen die in duplo voorkomen, of waarvan een stuk gesneden kan worden, zoals nieren resp. lever. Ook kan gewerkt worden aan bijvoorbeeld kunstharten.
Het bericht Leven Nederlandse comapatiënten niet meer zeker door nieuwe wet verscheen eerst op Visionair.