Als we de main stream media moeten geloven, worden we bedreigd door een ziekte die erger is dan de pest of de Spaanse Griep, die we alleen kunnen bestrijden door draconische social distancing maatregelen. De werkelijkheid is heel wat genuanceerder. Sterker nog, er zitten behoorlijk wat positieve kanten aan deze epidemie. We zullen ze hieronder opnoemen.
Minder ziekte en doden door luchtvervuiling
Door de wereldwijde quarantaine en het stilleggen van de nodige vervuilende fabrieken en verkeer, is de luchtvervuiling sterk gedaald. Alleen al in China heeft de quarantaine geleid tot lucht met vrijwel afwezige fijnstof, NOx, SO2 en enkele andere parameters voor luchtvervuiling. Wel was er een korte SO2-piek in Wuhan, vermoedelijk door de crematoria die overuren draaiden.
Naar schatting gaan er in China 1,6 miljoen mensen per jaar dood aan de gevolgen van luchtvervuiling. Als we uitgaan van de afwezigheid van luchtvervuiling gedurende een maand, zullen op langere termijn 150 000 mensen minder sterven door luchtvervuiling. Dit is vele malen meer dan het officiële Chinese Covid-19 dodental van enkele duizenden (of onofficiële dodental van rond de 40.000). Ook de vervuiling van water is belangrijk minder door
Minder overige infectieziekten en seksueel overdraagbare aandoeningen
De gedwongen quarantaine is ook slecht nieuws voor de veroorzakers van andere besmettelijke ziekten. De gedeeltelijke lockdown zorgt voor een algemene vermindering in infectieziekten, niet alleen Covid-19.
Doorbraak van thuiswerken
De “intelligente lockdown” (dixit Rutte) leidde tot een heroverweging van ingeroest gedrag. Bijvoorbeeld de behoefte van managers om de scepter te zwaaien over een zichtbare kudde gehoorzaam kantoorvee. Thuiswerken scheelt reiskosten, verwarmingskosten in het kantoor en maakt communicatie efficiënter. Natuurlijk zijn er ook nadelen, en geregelde ontmoetingsdagen zijn essentieel voor effectief thuiswerken, maar op dit moment wordt er suboptimaal gebruik gemaakt van thuiswerken.
Doorbraak van thuisonderwijs
Voor de meeste kinderen is school een straf. Dit komt omdat onderwijs, alle onderwijsvernieuwingen ten spijt, nog is geënt op het industriële tijdperk. Kinderen moeten zich vroeg melden, gaan zitten op hun aangewezen plaatsen en stipt de hun toegewezen taken gaan uitvoeren. Dit is niet hoe de menselijke geest optimaal informatie verwerkt. Digitale lesmethodes als Khan Academy en Duolingo blijken vergelijkbaar effectief als klassikaal onderwijs. Het beruchte probleem van orde houden is afwezig als kinderen thuis, in hun eigen tempo, kunnen studeren. Onderwijs kan veel meer thuis gebeuren dan nu. Hierdoor kunnen leraren zich meer concentreren op lesgeven dan nu en kinderen die extra begeleiding nodig hebben extra aandacht geven.
Doorbraak van thuiswinkelen
Shoppen is een geliefd tijdverdrijf van veel werkende mensen. Thuiswinkelen scheelt kosten, CO2-uitstoot en reistijd. Ook komt er meer ruimte beschikbaar voor wonen en kantoren als winkels sluiten, of verder gaan als online winkel. Weliswaar leidt dit tot verlies aan werkgelegenheid, maar die ontstaat dan weer op andere plaatsen. Bijvoorbeeld in meer lokale fabrieken, zie hierna.
Stimulans voor out of the box denken en omschakelen
Bedrijven schakelen tijdelijk om voor de productie van reinigingsmiddelen, mondkapjes en beademingsapparatuur. Eigenaars van 3D-printers sluiten zich op grote schaal aan bij Schone Bakkes, een initiatief om het ondersteunende deel van maskers te printen.
De Brabantse bierbrouwer Bavaria liet zich van zijn beste kant zien, door restalcohol te verwerken in gratis handalcohol voor medische instellingen in de zwaar getroffen provincie. Bron: tweet van Stijn Swinkels, Royal Swinkels Family Brewers (brouwer van Bavaria)
Terugdraaien van globalisering
Het sluiten van fabrieken en grenzen maakte pijnlijk duidelijk dat internationale solidariteit een illusie is. In het geval van een noodsituatie is alleen op ons eigen land te rekenen. China, dat nu goede sier maakt met de internationale levering van mondkapjes en andere medische hulpgoederen, kocht op het hoogtepunt van de Covid-19 uitbraak op grote schaal in de rest van de wereld mondkapjes, rond de 2 miljard stuks. Basisingrediënten voor medicijnen als paracetamol en ibuprofen worden niet meer in Europa geproduceerd, alleen in India en China. Dat bespaart, zo schijnt het, kosten en daar worden hedge fund managers erg blij van. Zieken dan wat minder. Nu daar nog steeds de kans op een nieuwe uitbraak levensgroot is, is de kans niet denkbeeldig dat deze fabrieken gesloten worden, of alleen voor de binnenlandse markt gaan produceren. Zendingen bestemd voor de Italiaanse coronagebieden, werden op doorreis op Tsjechische luchthavens in beslag genomen. Naar verwachting zal de schok van de covid-19 epidemie, de noodzaak voor een nationaal en Europees industriebeleid duidelijk maken. Op het buitenland is domweg niet te rekenen als er een crisis aanbreekt. We staan er dan alleen voor. Ondernemers zullen meer lokale productieketens gaan opzetten. Productiemethoden waarbij de productieketen veel eenvoudiger wordt, zoals 3D-printen, gaan nu versneld doorbreken.
Wake-up call en stresstest voor gezondheidsdiensten
Covid-19 is een middelmatig ernstig virus. De sterfte is aan de lage kant, rond de halve procent, ongeveer twintig maal zo ernstig als griep. Ter vergelijking: het rabiësvirus is vrijwel honderd procent dodelijk, ook de (inmiddels uitgeroeide) pokken en het ebola-virus kennen hoge sterftecijfers. In feite vormt het SARS-CoV-2 virus een stresstest voor gezondheidsdiensten. Het Nederlandse stelsel blijkt niet opgewassen tegen een serieuze epidemie. Ook de Nederlandse gezondheidszorgwaakhond RIVM schoot zeker in de beginfase ernstig, en verwijtbaar, tekort waardoor er onnodig veel besmettingen zijn geweest. Om te voorkomen dat er een run op mondkapjes zou ontstaan en de gezondheidszorgwerkers hier niet over konden beschikken, werd de bevolking voorgelogen als zouden ze ineffectief zijn. Uiteraard blijkt uit onderzoek anders. Mondkapjes remmen bij besmette mensen de luchtstroom, die bij een hoestbui de virusdeeltjes tot acht meter ver kan brengen. Een andere bewering van de RIVM is de bewering over een tekort aan testcapaciteit. Het is verbijsterend dat een instantie die zijn hand niet omdraait om miljoenen -discutabele- vaccins tegen het Human Papilloma Virus in te kopen – bij het bedrijf waar de zogenoemde topviroloog Ab Osterhaus grootaandeelhouder van is – geen strategische voorraden van reagentia heeft aangelegd. Scenarioplanning ontbreekt geheel bij deze amateurs. Waarschijnlijk, en hopelijk, gaat hier de komende maanden verandering in komen.
Rem op onnodige consumptie en reizen
Veel van de nu lamgelegde beroepen zijn in feite niet nodig. Een kapbeurt in een kapsalon of etentje in een restaurant zijn een prettige luxe, geen eerste levensbehoefte. Ook het wezenloos ronddrentelen in winkelcentra om de tijd door te brengen vermindert nu aanzienlijk. Veel winkels sluiten, gaan op thuisbezoek (zoals een ondernemende kapster in mijn wijk) of gaan online verder. Daardoor komt er meer onroerend goed beschikbaar voor woningen en bedrijven. De overgebleven winkels zullen als hun contract wordt verlengd, lagere huren gaan betalen. Minder materiële consumptie is goed nieuws voor het milieu. We consumeren nu enkele malen meer dan onze aarde aan kan. Repareren van spullen – schrijver dezes heeft enkele kledingstukken met naald en draad hersteld, wat meer dan honderd euro aan nieuwe kleren bespaarde – vermindert de hoeveelheid afval eveneens aanzienlijk.
Stilleggen van het grootste deel van het vliegverkeer heeft ook de uitstoot van vervuilende stoffen in de hoge troposfeer en stratosfeer flink laten verminderen. Vakanties zijn leuk en kunnen je geest sterk verrijken. Maar is het nodig om elk jaar naar dezelfde plaats te gaan, of je in de schulden te steken voor een tijdelijk luxe bestaan? Miljoenen mensen merken nu dat in Nederland of België blijven ook zijn voordelen heeft.
Periode van bezinning, meer tijd voor het gezin
Veel mensen leefden in een roes van werken en consumeren. Aan deze roes is hardhandig een einde gekomen. Sluimerende gezinsconflicten komen nu naar buiten. Anderen vinden nu de tijd om aan hun relatie en gezinsleven te werken. Alleen voor alleenstaanden is deze periode zwaar. Zij worden nu afgesneden van de fysieke contacten met collega’s en vrienden. Dit verklaart ook, waarom vooral jongeren geregeld de quarantainemaatregelen aan hun laars lappen.
Het bericht Covid-19: positieve kanten aan de SARS-CoV-2 coronavirus uitbraak verscheen eerst op Visionair.