Energiebelasting treft vooral de armen

“Groene” belastingen zijn vooral populair bij de gegoede stemmers op “progressieve” partijen. En dat is geen wonder. Want de lasten van energiebelasting komen vooral bij de armen terecht.

Wat voor energiebelasting is er in Nederland?

De directe, als zodanig genoemde energiebelastingen zijn die op aardgas en elektriciteit. Die totale heffing op aardgas in Nederland begin 2021 is rond de 52,5 cent per kuub[1]. Die op elektriciteit 9,428 cent per kWh. Verder zijn er de al langer bestaande accijnzen op autobrandstof, die ook als energiebelastingen zijn te zien. Zo zat er in 2020 op benzine , diesel en LPG respectievelijk 80,8, 52,1 en 19,3 cent accijns [2]. Kerosine voor vliegtuigen naar internationale bestemmingen is belastingvrij. De genoemde bedragen zijn inclusief BTW.

Hoeveel energiebelasting betalen huishoudens met het minimumloon en huishoudens met een 2x modaal inkomen?

We gaan voor deze berekening uit van een gezin met twee kinderen van schoolgaande leeftijd. Gezin A, tweeverdieners, moet rondkomen van twee keer het minimumloon. De eveneens werkende ouders van gezin B, ook tweeverdieners, verdienen allebei twee keer modaal. We gaan er bij beide gezinnen van uit dat ze in een vergelijkbaar huis wonen, dus ongeveer dezelfde energielasten hebben en dezelfde afstand reizen. Het gemiddelde gasverbruik bij een gezin met twee kinderen is 4500 kilowattuur en 1700 kubieke meter[2].

Gezin A heeft moeite de eindjes aan elkaar te knopen, dus rijdt met de benzineauto naar Frankrijk (hemelsbreed 2 x 1500 km, wat 200 liter aan benzine kost, met 2,74 kg uitstoot per liter benzine[3]), om daar een huisje in de Dordogne te huren. Gezin B maakt met 4 personen een vliegreis naar Bali (4392,5 kg uitstoot per persoon) [4] en gaat (ook per vliegtuig) met 4 personen op wintersport in Oostenrijk (1350 kg per persoon). [4] Omdat het al laat is, en forensisch verkeer niet echt veel toevoegt, gaan we, heel gemakzuchtig, uit van thuiswerkende ouders die verder alles op de fiets doen. Getallen tussen haakjes zijn de kilogrammen uitgestoten CO2.

Armen betalen veel meer energiebelasting, zowel per kg CO2, als percentage van hun inkomen

De uitkomsten zijn opmerkelijk. We zien dat het gezin A, met twee minimuminkomens, per kg uitgestoten CO2 30,5 cent energiebelasting betaalt. Het gezin B, met twee dubbel-modale inkomens, veel minder, 5 cent. Dat is zes maal minder. Dit verschil komt door de vliegreizen, die veel kilogrammen onbelaste CO2 veroorzaken.

Energiebelastingen zijn alleen te vermijden door de thermostaat drastisch omlaag te draaien tot bijvoorbeeld twaalf graden. Dat is mogelijk, maar niet iedereen kan dat opbrengen. Oudjes, bijvoorbeeld.

Of, uiteraard, door hoge investeringen te doen in bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp. Maar helaas. Vooral rijke huishoudens kunnen deze investeringen doen. Armen kunnen over het algemeen nauwelijks sparen en betalen via de ODE-heffing flink mee aan subsidies voor deze “wereldverbetering”.

Progressieve idealen treffen vooral de armsten hard

Opmerkelijk genoeg zijn het vooral “progressieve” partijen, die de grootste voorvechters zijn van energiebelastingen. Het invoeren van een kerosinebelasting in Europees verband, vergelijkbaar met de CO2-heffing op aardgas en elektriciteit, is dan weer onbespreekbaar bij de meeste mainstream partijen. Die onbespreekbaarheid geldt ook voor de inzet van kernenergie. Met kernenergie kunnen we meer CO2 besparen dan met arme mensen nog verder de grond in te trappen.

Bronnen

1. Belastingdienst, Milieubelastingen
2. Nibud, Energie en Water
3. Milieubarometer, Actuele CO2 parameters 2015
4. Greentripper, CO2 calculator
5. Tarievenlijst verbruiksbelastingen, Belastingdienst, 2021 (pdf)

Het bericht Energiebelasting treft vooral de armen verscheen eerst op Visionair.nl.