Op het eerste gezicht lijken gletsjermuizen op groene muizen. Vandaar de bijnaam voor deze plukjes mos die op gletsjers groeien. Maar deze mini-ecosystemen blijken veel vreemder dan we dachten.
Groene mosbolletjes op ijs
Planten die op ijs groeien? Alleen het idee al zal de meeste mensen in de gordijnen jagen. Toch is dit precies wat de opmerkelijke “gletsjermuizen” zijn. Tuimelende bolletjes groen mos die op ijs leven. En een opmerkelijk ecosysteem herbergen.
![Een gletsjermuis van dichtbij. Deze mysterieuze gletsjermuizen bewegen op nog onverklaarde manier in dezelfde richting. Bron: [2]](http://www.visionair.nl/wp-content/uploads/2020/12/gletsjermuis-1024x706.jpg)
Hoe ontstaan gletsjermuizen?
Gletsjers worden voortdurend ondergesneeuwd door stof. Deeltjes van de rest van de aarde. Dit stof hoopt zich op en biedt een plukje houvast. Houvast, dat dat taaie soorten kunnen koloniseren. De geboorte van een gletsjermuis. Althans, dat is de werkhypothese. Het gaat zoals alles in en om een gletsjer, om een zeer traag proces. En zich zo aan de menselijke waarneming onttrekt. Naarmate het mos zich verder ontwikkelt, verzamelt zich meer stof. De bolletjes worden nu gekoloniseerd door kleine ongewervelde dieren als springstaarten, beerdiertjes en kleine spoelwormen[1]. Nadat ze hun uiteindelijke grootte hebben bereikt, kunnen de rollende moskolonies zeker zes jaar in leven blijven. [2]
Gletsjermuizen bewegen uit zichzelf
Het meest opmerkelijke aan gletsjermuizen is dat in staat om te bewegen en te rollen. Een beweging tot enkele centimeters per dag. En wel in een andere richting dan de heersende wind, richting van de zon of de helling[2]. Dit verraste ook de onderzoekers. Dankzij deze beweging kunnen ze ook het mos in de schaduw van licht voorzien. Ze hebben een levensduur van enkele jaren en lijken tegelijk, in een soort kudde-achtige formaties te bewegen. In enkele opzichten lijken de “ijsmuizen” dus meer op een symbiontisch dier dan op een groepje planten. Iets als de plantaardige equivalent van een Portugees oorlogsschip.
Ook voor exobiologen is deze ontdekking interessant. Plantaardig leven op ijs is dus mogelijk. Het is misschien geen gek idee om de oppervlakte van ijswerelden zoals de Jupitermaan Europa, aan een nader onderzoek te onderwerpen. Wel zouden deze levensvormen bestand moeten zijn tegen de vernietigende invloed van kosmische straling en het bijna-vacuüm aan de oppervlakte. Sommig korstmos zou het nog net op Mars uit kunnen houden. Europa is zelfs voor deze taaie soort onleefbaar.
Bronnen
1. S.J. Coulson en Midgley, The role of glacier mice in the invertebrate colonisation of glacial surfaces: the moss balls of the Falljökull, Iceland, Polar Biology volume 35, pages1651–1658(2012), https://doi.org/10.1007/s00300-012-1205-4
2. Scott Hotaling et al., Rolling stones gather moss: Movement and longevity of moss balls on an Alaskan glacier, Polar Biology, 2020, doi: 10.1007/s00300-020-02675-6
Het bericht Gletsjermuizen verleggen de limiet voor leven verscheen eerst op Visionair.