Bij Europese bankiers breekt het koude angstzweet uit, nu een eurosceptische regering schuld als pakketjes bankbiljetten, mini-BOT, in omloop wil brengen. Is dat terecht, of moeten de Italianen juist lof toegezwaaid krijgen voor hun oplossing van de schuldencrisis?
Hoge staatsschuld
Italië kampt met een hoge schuldenberg. De Italiaanse staat heeft voor 131% van de grootte van het geschatte Italiaanse BNP geleend. Ter vergelijking. dit is relatief gezien het dubbele van de Nederlandse schuld en een derde meer dan de Belgische schuld.
Op dit moment zijn de rentes op euroleningen laag, tussen de één en twee procent, waardoor de rentebetalingen nog enigszins op te brengen zijn: rond de tien procent van het overheidsbudget.
Dit kan echter ieder moment veranderen. Zo zijn er periodes geweest waarin de rente vier tot vijf procent was. In dat geval zal Italië gewurgd worden door de enorme rentelast, die een derde van het overheidsbudget op zal slokken.
Wat is de Mini-BOT?
De Mini-BOT is een soort bankbiljet in euro’s, in coupures van 1 euro tot 500 euro’s en zijn als zodanig straks ook te gebruiken binnen Italië. De Italianen plannen om 70 tot 100 miljard euro in de vorm van Mini-BOT in omloop te brengen [1]. Er is één belangrijk verschil met de normale bankbiljetten,die door de Europese Centrale Bank worden uitgegeven. De Italiaanse Mini-BOTs zijn stukjes staatsschuld en kunnen worden gebruikt om belasting mee te betalen. Als zodanig zijn ze erg nuttig voor Italianen, maar minder voor buitenlanders. Anders dan op normale staatsobligaties,. hoeft Italië geen cent rente te betalen op de Mini-BOTs. Door deze slimme coup slaat de Italiaanse staat maar liefst drie vliegen in één klap. Tegelijkertijd laat dit de Europese bankiers werkelijk schuimbekken van woede. Waarom?
Wat zijn voor- en nadelen van de Mini-BOT?
Het eerste voordeel van de Mini-BOT is uiteraard dat een deel van de staatsschuld nu renteloos wordt. Deze dekt namelijk de Mini-BOT biljetten. Vanzelfsprekend betekent dit minder belastinginkomsten het daarop volgende jaar, maar het alternatief was geweest dat dit geld geleend werd op de kapitaalmarkt. Hiermee haalt de Italiaanse staat als het ware de belastinginkomsten een jaar naar voren, wat een lieve duit aan rentekosten scheelt.
Het tweede voordeel is dat de Mini-BOT niet meetelt voor het batig EMU-saldo. Italië kan extra geld in omloop brengen zonder dat dit de kredietwaardigheid -op papier- van het land noemenswaard aantast. Uiteraard vormt de Mini-BOT wel degelijk een schuld, zij het een binnenlandse schuld, maar het biedt Italië op deze manier extra speelruimte.
Het derde voordeel is dat de Mini-BOT niet buiten Italië te gebruiken is. Dat maakt het voor Italianen extra aantrekkelijk om hun geld in Italië uit te geven in plaats van over de grens. Anders dan geleende euro’s, kunnen Mini-BOTs niet over de grens lekken.
Voorgestelde ontwerpen voor de Mini-BOT.
Het vierde voordeel is dat er door slijtage, verzamelaars en in oude sokken, mini-BOTs zullen verdwijnen. Dat komt overeen met kwijtgescholden schuld.
Het vijfde, meest doortrapte voordeel is, dat Mini-BOTs zogeheten slecht geld zijn. De economische Wet van Gresham leert ons dat slecht geld, goed geld verdrijft. Een goudstuk is bijvoorbeeld erg goed geld. Ook al zou door een grote ramp de economie in elkaar storten, dan zouden goudstukken nog steeds erg gewild zijn. Als jij een goudstuk hebt, stop je dat liever in je kous, dan dat je er een zak aardappels van koopt. Naast hun nominale waarde, vertegenwoordigen goudstukken namelijk ook de waarde van het goud dat er in zit. De euro is een harde valuta. Hij wordt in de eurozone en een groot deel van de rest van de wereld graag aangenomen. Mini-BOTs worden alleen in Italië geaccepteerd. Dat betekent, dat Italianen liever Mini-BOTs dan euro’s uit zullen geven en hun euro’s in hun oude sok stoppen. Of ze in de rest van Europa dumpen. Dat veroorzaakt inflatie in de rest van Europa.
Kortom: door de introductie van de Mini-BOT kan Italië de zwarte piet naar de rest van Europa verschuiven.
Kan ons gehele geldstelsel niet op het Mini-BOT principe worden gegrondvest?
In het huidige geldstelsel zijn bankiers de geldscheppers. Als iemand geld leent bij een bank, leent de bank dit geld weer van de ECB. Dat geld ontstaat op dat moment uit het niets. Aan het ene kant van de streep staat het geld, aan de andere kant een evengrote schuld. Als alle schulden zouden worden afbetaald, zou er geen cent aan geld meer in omloop zijn. Het principe achter de Mini-BOT maakt dat uit staatsschuld, geld ontstaat. De twijfelachtige bankiers als tussenpersonen zijn niet meer nodig. Ook zouden er geen economische crises meer ontstaan, omdat de staat, als deze tekort komt, extra gaat lenen, met andere woorden: biljetten gaat drukken. De liquiditeit blijkt op deze manier gehandhaafd. Nadeel is uiteraard dat de staat, Zimbabwe-stijl, flink kan bijdrukken en hiermee hyperinflatie veroorzaken. Daarom moeten er meerdere valuta’s naast elkaar bestaan om de overheid scherp te houden.
Bronnen
1. Why Mini-BOTs Loom Large for Investors in Italy Assets, Bloomberg.com, 2018
2.
Het bericht Mini-BOT: is de Italiaanse oplossing voor schulden het ei van Columbus? verscheen eerst op Visionair.